Κείμενο Catherine Raf

 

 Όλες οι σημαντικές έννοιες στη ζωή, ορίζονται με βάση το αντίθετό τους.
Κοντά-μακριά.
Πολύ-λίγο.
Ταξίδι-Νόστος…

Αλήθεια, ποιος μπορεί να κατανοήσει ή να αγαπήσει «το λίγο» όταν πάντα είχε «πολύ»; Ποιος εκτιμά τον τόπο του και τον νοσταλγεί αν δεν τον επιθυμήσει, χρόνια πολλά, μακριά στα ξένα; Ποιος αλήθεια δεν θα προτιμούσε ένα μακρινό ταξίδι διακοπών σε ένα γοητευτικό προορισμό, γεμάτο νέες εμπειρίες, γνώση και ομορφιές για να το εξερευνήσει, αντί κάποιο μέρος εγγύτερα στο σπίτι του; Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχω γνωρίσει λατρεύουν την ιδέα να ταξιδέψουν σε όλο τον κόσμο! Με την προϋπόθεση, όμως, ότι πάντα θα γυρίζουν σπίτι τους.

Αλλά εμένα, από παιδί, το ίδιο παράδοξο με συντροφεύει. Το ταξίδι απέναντι, μέχρι την Ιθάκη (το σύμβολο της νόστου), μισή ώρα δρόμος...

Το πρωί, ανοίγω τα παράθυρα και την βλέπω πάντα εκεί, σε απόσταση αναπνοής, να με ξεγελάει με την εγγύτητά της. Ποτέ όμως δεν είναι τόσο κοντά η Ιθάκη. Γιατί τα αντίθετά της - το ταξίδι και η περιπέτεια δηλαδή - είναι το μέτρο της αξίας της. Από τα αντίθετά της, ορίζεται. Από αυτά αξιολογείται. Από αυτά εξιδανικεύεται.

Ταξιδεύουμε από μέρα σε μέρα, από εμπειρία σε εμπειρία. Γευόμαστε τους γλυκούς καρπούς της λήθης των Λωτοφάγων, γοητευόμαστε από το παραπλανητικό τραγούδι των Σειρήνων, συντριβόμαστε ανάμεσα στην Σκύλλα και την Χάρυβδη, απογοητευόμαστε από τις φουρτούνες που σκάει ο Ποσειδώνας στον δρόμο μας. Αλλά, πάνω απ’ όλα, λαχταρούμε, πάντα, την επιστροφή στην πηγή μας, στην ουράνια Πατρίδα μας, στην Πηνελόπη-ψυχή μας.

Και είναι και εκείνοι οι άπιστοι, που δεν έχουν Θεό μέσα τους, γιατί έχουν χάσει την πηγή της ύπαρξής τους, από την απραγία και ονειρεύονται αναίμακτες Ιθάκες. Απαίδευτοι, φυγόπονοι, κακόμοιροι, μίζεροι, μικροί έντρομοι. Γιατί; Γιατί απαιτούν, με θράσος, μια ζωή χωρίς σοφία, χωρίς τον πόθο της νοσταλγίας, χωρίς την ικανοποίηση της δικαίωσης και της εκπλήρωσης των ανώτερων πόθων τους; Σαν να τους χρωστά η ζωή καλοπέραση χωρίς μόχθο, αξία χωρίς αντίκρισμα, πτυχίο χωρίς μόρφωση. Τι αξία θα είχε το ακατόρθωτο αν ήταν εύκολο από όλους και όλες τις φορές; Πως θα ορίζαμε των ανώτερο στόχο μας στη ζωή, αν δεν έπρεπε να μετρήσουμε, ένα-ένα, τα σκαλιά μέχρι να τον φτάσουμε;

Κάθε φορά που πέφτεις από ένα σκαλί, δεν σημαίνει ότι αποχαιρετάς την κορυφή. Την αποχαιρετάς μόνο αν φοβηθείς να τα ανέβεις ξανά, έστω και λαβωμένος, στο ένα πόδι. Έστω κουρασμένος και κουρελής, όπως ο Οδυσσέας μπροστά στους Μνηστήρες πριν τη Μνηστηροφονία.

Το πιο ελκυστικό με τις ιστορίες της πατρίδας μας είναι ότι αν ψηλαφήσουμε μέσα μας, αλλά και μέσα στις ίδιες τις ιστορίες , διακρίνουμε ιστορικά και γεωγραφικά στοιχεία ενδεδυμένα με το μανδύα του Μύθου. Ο Οδυσσέας, λένε, ταξίδεψε από την Τροία ως τη Μεσόγειο, από τη Σικελία ως τα παράλια της Αφρικής. Άλλοι πάλι, επιστήμονες και ιστορικοί, δηλώνουν πως πέρασε τις Ηράκλειες Στήλες (σημερινό Γιβραλτάρ) και έφτασε ως την Νότιο Αμερική. Μερικοί τον βλέπουν να ταξιδεύει ακόμα μακρύτερα, ως τα αστέρια, διακρίνοντας π.χ. πίσω από τις Σειρήνες, το αστρικό σύστημα του Σείριου και πίσω απ’ το καράβι των Φαιάκων, που ταξιδεύει με την σκέψη, ένα τηλεκατευθυνόμενο, διαστημικό σκάφος. Άλλοι, όσοι πιστεύουν στις μετενσαρκώσεις, είδαν το ταξίδι του Οδυσσέα σαν το ταξίδι της ψυχής που υφίσταται μετενσαρκώσεις και αναβαθμίσεις. Σε κάθε περιπέτεια του Οδυσσέα διέκριναν μια διαφορετική ζωή, μια νέα πρόκληση που αντιμετωπίζει η ψυχή, μέχρι που σταδιακά να αφυπνιστεί και να επανέλθει στην θεϊκή της πατρίδα.

Υπήρξαν πολλοί που αμφισβήτησαν την ύπαρξη του Οδυσσέα, των άλλων ηρώων της Οδύσσειας, ακόμη και του ίδιου του Ομήρου αναφέροντας πως η Οδύσσεια, από μόνη της, προέρχεται από σύνθεση διαφορετικών, επικών κειμένων. Πολλοί στοχαστές αναζητούν στην Οδύσσεια ερωτήματα και απαντήσεις, και θα συνεχίσουν και στο μέλλον. Επειδή η αλήθεια είναι μία, αλλά στον ορφικό κόσμο, επιδέχεται πολλών ερμηνειών. Γι αυτό και έχει πολλά επίπεδα ανάγνωσης, αφύπνισης και πολλά μυστικά.

Τελικά ο Οδυσσέας είμαι εγώ και εσύ. Ο Οδυσσέας είστε εσείς! Το ταξίδι που θα κάνουμε όλοι, αργά ή γρήγορα. Στην αληθινή πατρίδα μας. Μέχρι τότε, είμαστε πλανήτες μέσα στην απεραντοσύνη του σύμπαντος, χαμένοι περιπλανώμενοι, όπως οι ήρωες του Ομήρου. Η Οδύσσεια είναι το τραγούδι της νοσταλγίας μας. Το άλγος της Νόστου, η λαχτάρα και ο πόνος μας για τον γυρισμό στην Πηγή μας. Μέχρι να ανταμώσουμε, η ευχή, η νοσταλγία και η ελπίδα μας, ας είναι σαν εκείνες που ανταλλάσσουν οι απανταχού ξενιτεμένοι, όταν συναντώνται για να αλληλο-παρηγορηθούν, η γλώσσα που μιλάνε οι ψυχές μας μεταξύ τους.

Κάποτε, εμείς που χάσαμε,
εμείς που ξεχάσαμε,
εμείς που φάγαμε από τους γλυκούς λωτούς της λήθης,
θα επιστρέψουμε στην Ιθάκη μας, σαν μουσική, με τον στερνό ήχο της ύψιστης αγάπης, ενοποιημένοι και μακάριοι.

Επανένωση Πηνελόπης και Οδυσσέα, έργο του Ισαάκ Τέιλορ, 1806, Βρετανικό Μουσείο